Usled mnogobrojnih preobražaja naše životne sredine, čežnja i potreba za zdravom prirodom i okruženjem – svakim danom su sve veća i veća. Iskonske prašume nestale su pre mnogo vekova zbog naših predaka stalno mučenih glađu, i njihovih poljoprirednih alata i mnogobrojnih krčenja šuma. A kakva je situacija danas?!
MANJAK ŠUMSKIH EKOSISTEMA
Danas, teritorija AP Vojvodine, ovakva kakvu poznajemo, ima 86,2 % poljoprivrednog zemljišta, a šuma, po zvaničnoj statistici Nacionalne inventure šuma Republike Srbije, ima jedva 7,1 % od ukupne njene površine. Nedovoljno, po svim merilima savremenih shvatanja i tumačenja. Jer, mnogo malih šumskih ekosistema (područja u kojima drveće dominira u zajednici sa ostalim drvenastim i zeljastim biljkama, gljivama, životinjama, mikroorganizmima), može dosta dobrog da učini za stanovništvo sa ovih prostora.
Veoma korisnih i povoljnih funkcija šuma za život ljudi je mnogo, i pitanje je koliko ih poznajemo i da li smo ih zapravo svesni. Pored gradskih naselja i ponegde duž polja i puteva, postoje malobrojne površine pokrivene drvećem. Međutim, ne može se sve ovo nazvati šumom, što je čak i političarima postalo opštepoznato. Često takve površine odlikuje jedna vrsta drveta iste starosti.
BLAGODETI ŠUMA
Borba za nova stabla i nov život, na postojećim prostorima gde se može saditi, odvija se iz sezone u sezonu, i iz godine u godinu, često na veoma ograničenim površinama za sadnju. Ograničenim, zbog mnogobrojnih razloga, onih poput nerešenih imovinsko-pravnih odnosa, kao i zbog nedostatka svesti o značaju šuma kod mnogih pojedinaca. Značaj šuma je zaista ogroman, i za čoveka, on se ne ogleda samo u drvetu kao proizvodnoj koristi koja je u drugom planu, kako kažu u JP “Vojvodinašume“, već se ogleda u opštekorisnim funkcijama šuma koje one čine u vezi sa ublažavanjem klimatskih ekstrema, s obzirom na to da su klimatske promene poslednjih godina sve evidentnije.
“Stoga je od izuzetnog značaja očuvati postojeće šume i povećavati šumovitost u okviru realnih mogućnosti. U novembru 2019. godine započeli smo sezonu pošumljavanja kako u ostalim, tako i na području Šumskog gazdinstva “Sremska Mitrovica”. Neophodnost održavanja šumovitosti Vojvodine, koja je veoma niska, odavno je poznata u našem preduzeću, u skladu sa tim sadnja novog drveća odvijaja se skoro svakodnevno u sezonama kada vegetacija miruje, odnosno u jesen i u rano proleće. Inače, što se tiče šumovitosti opštine Sremska Mitrovica ona iznosi 14,5% ”, navela je Sanela Milošević, samostalni referent za odnose s javnošću JP “Vojvodinašuma”.
PLANOVI POŠUMLJAVANJA
Pošumljavanja su obavezna i, kako kažu iz ovog preduzeća, od početka jesenje sezone u ŠG “Sremska Mitrovica” pošumljeno je setvom žira sejačicom, po metodi obnove i popunjavanja – 239,04 ha (od toga popunjavanje i ponovno pošumljavanje na 5,41 ha). Do kraja proleća 2020. godine, planirano je da u ovom gazdinstvu bude pošumljeno ukupno 481 ha. S obzirom na ograničenu dostupnost novih površina za pošumljavanje, prioritet je obnavljanje postojećih šuma koje su dostigle sečivu zrelost. Planirano je pošumljavanje setvom semena hrasta lužnjaka (sejačicom i u brazde), a kada je u pitanju sadnja sadnica – pošumljavaće se uglavnom sadnicama topola, vrbe, bagrema, crnog bora, poljskog jasena, crnog oraha i hrasta lužnjaka (tamo gde se ne radi setva žira).
Za setvu semena, u ovom gazdinstvu, koristi se posebno prilagođena sejačica i na ovaj način se oponašaju prirodni procesi u šumi, te se ona često u okviru podsejavanja koristi kao pomoć prirodnoj obnovi šuma (deo površine je prirodnim putem osemenjen, a na delovima, koji nisu osemenjeni, obavlja se setva semena), i to se onda zove kombinovana obnova šuma.
“Postoji više tehnika sadnje sadnica: sadnja u zaseke, sadnja u jame, u brazde, jarkove, mašinska sadnja, i sadnja sadiljkama. Kod nas je najšire zastupljena tehnika kopanja jama sa sadnjom sadnica. Stepen obolelih šuma na ovom području u kulturama i plantažama topola, koji se manifestuje u vidu raka kore, je nizak, ali je primetan, i svakako zaslužuje pažnju. O takvim stablima se na propisan način brinemo. Po pitanju planske seče šume, godišnji obim seča u ŠG “Sremska Mitrovica“ iznosi vise od 215.000 kubnih metara bruto”, navode iz “Vojvodinašuma”.
KRADLJIVCI ŠUME
Bespravne seče se dešavaju sporadično. Evidencija o bespravno posečenom drvetu u ovom gazdinstvu se vodi, i može se konstatovati da je u prethodnih pet godina evidentirano 400 kubnih metara bespravno posečenog drveta na području kojim gazduje ŠG „Sremska Mitrovica“. U odnosu na drvnu zapreminu kojom se gazduje, ovo nisu ugrožavajući podaci.
U najvećoj meri, u pitanju je drvo tvrdih lišćara (bagrem, američki i poljski jasen, cer i dr.), ali i određena količina mekih lišćara (vrba, lipa i dr.). Bespravno posečeno drvo uglavnom se koristi kao ogrevno drvo.
“U proteklih pet godina, na području ŠG „Sremska Mitrovica“ podneto je 72 prijave zbog bespravne seče šume. Prosečna zapremina drveta po prijavi iznosi 5,5 kubnih metara. Republički šumarski inspektori i čuvari šuma imaju ovlašćenja da oduzmu bespravno posečeno drvo, a protiv šumokradica se pokreću sudski postupci, nakon čega, u slučaju dokazane krivice, šumokradicama sledi i novčane kazne. U borbi protiv bespravne seče šume, JP “Vojvodinašume“ ima dobro organizovanu čuvarsku službu, koja sprečava šumske krađe većeg obima, i veoma je važno sprovođenje redovnih kontrola lugarskih reona i puteva uz asistenciju policije”, uaključila je Miloševićeva.
Tekst: Miloš Ćirković
Fotografije: JP “Vojvodinašume”
NAPOMENA
Ovaj tekst je nastao u okviru projekta „Ko pošumljava Vojvodinu!“, koji je sufinansiran iz budžeta Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama na Konkursu za sufinansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja u 2019. godini.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama, koji je dodelio sredstva.
About the author