Period od juna do avgusta 2024. godine definitvno je najtoplija sezona ikad zabeležena u Evropi, a najviše vrednosti na celzijusovoj skali izmerene su u Bugarskoj, Hrvatskoj, na Kiparu, Grčkoj, Mađarskoj, Rumuniji i Slovačkoj (i to od 1970. godine, kada su zapravo bili dostupni pouzdani satelitski zapisi). Irska i Danska jedine su zemlje u EU, u kojima nisu registrovane temperature više od uobičajenih za ovo doba godine, pokazali su rezultati analize koju su sproveli istraživači iz Climate Central https://drive.google.com/file/d/11PLD2oBmbjxb25U0THyhQuX3ozwqD3Hf/view, koristeći Indeks klimatskih promena, kao i metriku koja kvantifikuje uticaj klimatskih promena na globalne temperature.
VRUĆINA OPASNA PO ZDRAVLJE
Da bi procenili rizike toplote po ljudsko zdravlje, istraživači su obratili pažnju na dane u kojima su temperature bile mnogo više od istorijskog zapisa – dane „rizične vrućine“.
Oni se smatraju konzervativnom aproksimacijom lokalne minimalne temperature mortaliteta, indikatorom lokalnih veza između temperature i mortaliteta.
U periodu od juna do avgusta (za ova tri meseca), svaka osoba u regionu Jugoistočne Evrope bila je izložena temperaturama opasnim po zdravlje, i to najmanje 62 dana, odnosno dve trećine sezone. Kada se posmatra uloga klimatskih promena na izloženost stanovništva rizičnim temperaturama, klimatske promene su učinile ove uslove najmanje tri puta verovatnijim tokom 30 dana ili više za:
- 100% stanovništva Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Severne Makedonije (i Malte);
- +90% stanovništva Bugarske i Albanije; i
- +80% stanovništva Slovenije, Grčke, Rumunije i Hrvatske (ili četiri od pet osoba).
Jugoistočna Evropa i Balkan u ovom kontekstu obuhvataju: Grčku, Bugarsku, Rumuniju, Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru, Albaniju, Hrvatsku, Srbiju, Severnu Makedoniju, Moldaviju i Sloveniju.
NAJTOPLIJI GRADOVI
Od svih analiziranih gradova EU, Bukurešt (Rumunija) i Atina (Grčka) imali su najvišu temperaturnu anomaliju tokom ovog perioda: njihova srednja temperatura bila je 3°C viša od normalne. Atina, Bukurešt, Beč (Austrija), Rim, Zagreb (Hrvatska), Sofija (Bugarska), Bratislava (Slovačka) i Ljubljana (Slovenija) bili su među gradovima sa najvećim brojem dana registrovanih s temperaturama opasnim po zdravlje – najmanje 60 dana tokom tri meseca.
Kada se uzmu u obzir „opasni toplotni“ dani – dani sa registrovanim temperaturama višim od 99% prethodno zabeleženih temperatura u ovo doba godine – ističu se Rim i Atina, koji su iskusili najmanje 32 dana s takvim uslovima opasnim po zdravlje.
U Valensiji, Ljubljani, Milanu, Rigi (Letonija), Zagrebu i Stokholmu (Švedska), najmanje 32 najtoplija dana su se mogla pripisati klimatskim promenama, što ih čini nekim od gradova u Evropi koji su najviše pogođeni zagađenjem ugljenikom, uglavnom uzrokovano sagorevanjem fosilnih goriva kao što su ugalj, nafta i gas. Da bi procenili rizike toplote po ljudsko zdravlje, istraživači su posmatrali dane u kojima su temperature bile mnogo više od istorijskog zapisa – dane „rizične vrućine“. Analiza takođe daje detalje o izloženosti toploti izazvanoj klimatskim promenama na nivou grada, sa detaljnim informacijama za više od 1.250 gradova. Tokom ove rekordne sezone u ljudskoj istoriji, nekoliko urbanih područja je izbeglo uticaje zagađenja ugljenikom, uglavnom izazvanog sagorevanjem fosilnih goriva kao što su ugalj, nafta i gas.
Priredila: Redakcija “EkoVest” / izvor: https://www.climatecentral.org/
Foto: Pixabay https://pixabay.com/users/geralt-9301/
Share this: