U okviru projekta „Promocija energetske efikasnosti i upotrebe obnovljivih izvora energije u regionu Bačka“, koji realizuje Regionalna razvojna agencija „Bačka” uz podršku nemačkog Saveznog ministarstva za ekonomsku saradnju i razvoj (BMZ), a u saradnji sa organizacijom GIZ, novinari i novinarke iz Vojvodine obišli su primere dobre prakse u korišćenju obnovljivih izvora energije (OIE) u Zlatiborskom okrugu. U zameni fosilnih goriva obnovljivim posebno se ističe Priboj.
Novinari i novinarke iz Vojvodine obišli su primere dobre prakse u korišćenju obnovljivih izvora energije (OIE) u Zlatiborskom okrugu.
Pioniri u korišćenju OIE
Ovaj grad je pionir u korišćenju OIE u sistemu daljinskog grejanja. Prema rečima direktora JP “Toplana Priboj” Marka Janjuševića, već četiri zimske sezone kao energent koriste drvnu biomasu, tzv. sečku. Na taj način prevazišli su niz izazova koje su imali prethodnih godina. Naime, pre deset godine, Priboj se suočio sa ozbiljnim problemom, jer je, nekoliko decenija unazad pa i tad, sistem daljinskog grejanja išao iz kotlarnice na ugalj i mazut iz fabrike FAP, koja je grejala fabričke pogone i grad. S vremenom, sistem je zastareo tako da njime nije bilo moguće ni upravljati a ni popravljati ga, što je stvorilo problem da građani budu snabdeveni toplotnom energijom.
Opština je 2014. godine donela odluku da se problem mora rešiti i započela je saradnju sa Nemačkom organizacijom za međunarodnu saradnju GIZ, tako da je godinu dana posle formirana i Radna grupa za biomasu u Zlatiborskom okrugu.
Drvna biomasa zamenila ugalj
Priboj je korišćenje OIE započeo 2016. godine izgradnjom kotlarnice na drvni pelet koji je zamenio ugalj i koji je grejao školu, vrtić, kulturni centar i zgradu opštine. Uz pomoć Vlade Republike Srbije i GIZ-a, 2019. puštena je u rad nova kotlarnica na biomasu kapaciteta 1,8 megavata. Zajedno sa GIZ-om urađeno je idejno rešenje za novu toplanu na drvnu sečku i nakon godinu dana – 2021. godine izgrađena je gradska toplana na drvnu biomasu, novi toplovod i mreža podstanica, čime je sistem daljinskog grejanja 100% prešao na OIE.
Obilazak JP „Toplana Priboj”
„Probleme koje smo imali, rešavali smo u hodu i na opšte zadovoljstvo građana Priboja uspešno smo realizovali četiri grejne sezone na biomasu. Tokom sezone, 24 sata, dnevnim i noćnim režimom, greje se više od 100.000 metara kvadratnih, 1.600 stanova i preko 100 poslovnih prostora. Kotlarnice su na tri lokacije, ukupne snage 23 megavata. Najveći kotao je na biomasu od osam megavata i dva rezervna kotla na lako lož ulje po 7,5 megavata. U protekle četiri godine zime su bile takve da je kotao na drvnu sečku uspeo da ugreje grad, nije bilo zastoja u isporuci toplotne energije niti potrebe da se pale rezervni kotlovi. Prve godine potrošeno je 33.000 kubnih metara drvne sečke, druge 25.000, treće 26.000 a ove godine sezona je trajala nešto duže i potrošeno je 35.000 kubni metara drvne sečke, drvnog otpada koji se inače ne može iskoristi u drugim industrijama”, istakao je direktor JP „Toplana Priboj” Marko Janjušević.
Janjušević navodi da je prelazak sa uglja i mazuta na drvnu biomasu doneo višestruke koristi kako građanima, koji udišu čistiji vazduh i imaju manje troškove, tako i lokalnoj ekonomiji, jer se energent nabavlja iz okolnih šuma a to je dovelo i do manjih troškova u budžetu grada. Teritorija opštine Priboj pokrivena je 70% šumom i, kako tvrde, nema bojazni od smanjenja šumovitosti jer je prirast mnogo veći od eksploatacije. Otkako je krenuo sistem daljinskog grejanja na drvnu biomasu, priključili su još 10-tak objekata, s tim da imaju kapaciteta da priključe još zgrada koje treba da obave energetsku sanaciju.
Zlatibor koristi energiju sunca
Foto: Pixabay, Ulleo
Za razliku od šumovitog Priboja, koji kao OIE koristi drvnu biomasu, Zlatibor, sa više od 2.000 sunčanih sati godišnje – koristi energiju sunca.
Komunalo javno preduzeće (KJP) „Zlatibor” u Čajetini postavilo je na svoje objekte 110 solarnih panela ukupne snage oko 40 kilovata. Prema rečima direktora Srđana Pantovića, ovo preduzeće dobilo je donaciju oko 3,5 miliona dinara za ugradnju solarnih panela kroz program EU PRO Plus kojeg sprovodi Kancelarija Ujedinjenih nacija za projektne usluge (UNOPS) u saradnji sa Ministarstvom za evropske integracije. Energija dobijena iz solarnih panela zadovoljava gotovo 90% potreba preduzeća. Očekuje se da će se investicija isplatiti za nekoliko godina a u planu je da se paneli postave i na druge objekte ovog preduzeća.
Uz podršku Evropske unije, u Zlatiborskom okrugu solarni paneli postavljaju se i na gradskom bazenu u Užicu, a biće postavljeni i na zgradi bivše kasarne u Krčagovu, kao i na Narodnom pozorištu u tom gradu, zatim na zgradi Poljoprivredne škole „Ljubo Mićić” u Požegi i na sportskoj sali u Bajinoj Bašti.
Tekst: Dragana Ratković
Foto: Vladimir Veličković
Featured: Ivica Patarčić
Share this: